Trường Kinh doanh

Trước những biến đổi nhanh chóng của bối cảnh công nghệ và sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục đại học, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) đã chính thức ban hành “Quy định về việc kiểm soát, xử lý hành vi đạo văn, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong các sản phẩm học thuật tại UEH”. Quy định được ban hành kèm theo Quyết định số 4002/QĐ-ĐHKT-NCPTGKTC ngày 18/12/2025, có hiệu lực kể từ ngày ký và thay thế Quyết định số 4621/QĐ-ĐHKT-VSĐH ban hành năm 2016.

Đáp ứng yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh học thuật mới

Năm 2016, UEH đã ban hành quy định về kiểm soát và xử lý hành vi đạo văn (Quyết định số 4621/QĐ-ĐHKT-VSĐH ngày 15/12/2016) - đặt nền tảng cho việc bảo đảm liêm chính học thuật trong hoạt động đào tạo và nghiên cứu. Tuy nhiên, sau gần một thập kỷ, sự thay đổi nhanh chóng của môi trường công nghệ, phương thức sản xuất tri thức và yêu cầu quản trị đại học hiện đại đã khiến khung quy định này không còn phù hợp với thực tiễn mới.

Các sản phẩm học thuật ngày càng đa dạng về hình thức và cách thức xây dựng, trong khi các công cụ hỗ trợ như phần mềm phát hiện trùng lặp hay trí tuệ nhân tạo (AI) được sử dụng ngày càng phổ biến. Đặc biệt, sự xuất hiện và phát triển nhanh của các hệ thống AI tạo sinh như ChatGPT, Claude, Copilot… đã tạo ra những thay đổi căn bản trong hoạt động học tập, giảng dạy và nghiên cứu khoa học, đồng thời đặt ra những thách thức mới liên quan đến đạo văn, tính minh bạch và trách nhiệm học thuật.

Trong bối cảnh đó, việc UEH ban hành Quy định mới nhằm thiết lập chuẩn mực hành vi học thuật rõ ràng, phân loại cụ thể các hành vi vi phạm, xác định tỷ lệ tương đồng học thuật, quy định cơ chế khai báo và sử dụng AI, đồng thời xây dựng quy trình xử lý minh bạch, nhất quán. Qua đó, tiếp tục khẳng định cam kết nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học và uy tín học thuật của UEH trong hệ sinh thái giáo dục đại học hiện đại.

UEH luôn cam kết nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học và uy tín học thuật

Quy định rõ phạm vi, đối tượng và các hành vi vi phạm

Quy định mới áp dụng đối với viên chức, người lao động, người học, giảng viên thỉnh giảng và các tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học và học thuật tại UEH. Phạm vi điều chỉnh bao gồm tất cả các sản phẩm học thuật, từ bài báo khoa học, báo cáo nghiên cứu, bài tham luận hội thảo đến khóa luận, luận văn, luận án và các dạng sản phẩm học thuật khác do UEH quy định hoặc công nhận.

Quy định xác định rõ khái niệm đạo văn, bao gồm cả hành vi sao chép sản phẩm của người khác mà không ghi nhận nguồn và tự đạo văn - tái sử dụng sản phẩm học thuật của chính mình mà không nêu rõ nguồn gốc và tình trạng công bố. UEH cũng đưa ra các dấu hiệu nhận diện vi phạm, trong đó có tỷ lệ tương đồng học thuật từ 20% trở lên (sau khi loại trừ các phần không tính trùng lặp), đồng thời nhấn mạnh việc đánh giá phải dựa trên xem xét chuyên môn, không máy móc, đảm bảo tính khách quan và công bằng.

Thiết lập khung sử dụng AI minh bạch và có trách nhiệm

Điểm quan trọng của Quy định là ban hành khung hướng dẫn cụ thể về sử dụng AI trong học thuật. Theo đó, AI được xác định là công cụ hỗ trợ, không thay thế vai trò tư duy, phân tích và sáng tạo của tác giả.

Quy định phân biệt rõ AI hỗ trợ (như kiểm tra ngôn ngữ, chính tả, dịch thuật) và AI tạo sinh (các hệ thống có khả năng tạo nội dung mới). Đối với AI tạo sinh, người học và giảng viên có trách nhiệm khai báo minh bạch về công cụ, mục đích và phạm vi sử dụng; đồng thời chịu trách nhiệm hoàn toàn về tính chính xác, độ tin cậy và liêm chính học thuật của sản phẩm.

Bên cạnh đó, Quy định cũng nhấn mạnh các nguyên tắc về trung thực học thuật, không lạm dụng AI, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu, góp phần hình thành thói quen sử dụng AI một cách có trách nhiệm trong cộng đồng UEH.

Tiệm cận chuẩn mực quốc tế, nâng cao uy tín học thuật UEH

Trong quá trình xây dựng Quy định mới này, UEH đã tham khảo chính sách và thông lệ của nhiều đại học uy tín trên thế giới như: Harvard (Chính sách về đạo văn và sử dụng AI, yêu cầu ghi nhận vai trò AI), Stanford (Quy định và hướng dẫn giảng viên về xử lý AI-generated content trong khóa học), Cambridge (Cơ chế xử lý vi phạm đạo văn, phân biệt lỗi kỹ thuật và hành vi cố ý), Melbourne (Quy định sử dụng AI), Đại học Quốc gia Singapore (Hướng dẫn về sử dụng AI trong nghiên cứu, yêu cầu khai báo minh bạch và chịu trách nhiệm), Erasmus University Rotterdam (Chính sách sử dụng AI trong luận văn thạc sĩ và luận án tiến sĩ),… qua đó tiệm cận các chuẩn mực quốc tế về liêm chính học thuật và quản trị việc sử dụng AI trong giáo dục đại học.

Việc ban hành Quy định mới không chỉ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học, mà còn khẳng định vai trò tiên phong của UEH trong xây dựng môi trường học thuật liêm chính, hiện đại và hội nhập, phù hợp với định hướng phát triển đại học đa ngành và bền vững mà nhà trường đang theo đuổi.

*Xem chi tiết “Quy định về việc kiểm soát, xử lý hành vi đạo văn, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong các sản phẩm học thuật tại UEH” tại Link [chỉ dành cho tài khoản nội bộ]

Tin, ảnh: Ban Nghiên cứu - Phát triển và Gắn kết toàn cầu, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác