Cân bằng giữa học tập và sức khỏe tinh thần dành cho sinh viên
29 tháng 09 năm 2025
Trong đời sống sinh viên, học tập luôn giữ vai trò quan trọng, giúp mỗi người tích lũy tri thức, mở ra cơ hội nghề nghiệp và làm chủ tương lai. Thế nhưng, liệu chúng ta có đang quá tập trung vào việc học mà vô tình bỏ quên những nhu cầu cơ bản khác, đặc biệt là sức khỏe tinh thần? Bài viết này sẽ phân tích các áp lực vô hình mà sinh viên thường phải đối mặt, từ đó gợi ý những cách giúp cân bằng và không đánh mất chính mình trên hành trình học tập.
Phân tích các thực trạng học tập dẫn đến ảnh hưởng về sức khỏe thể chất và tinh thần, mất động lực học tập, trì hoãn,…
Thực tế cho thấy, hình ảnh những bạn trẻ thức trắng đêm ôn thi, bỏ bữa hoặc chỉ ăn uống vội vàng vì deadline, thậm chí dành hầu hết thời gian trước màn hình máy tính, đã trở thành chuyện thường gặp. Nhiều sinh viên còn chia sẻ rằng họ luôn trong trạng thái lo âu và căng thẳng khi phải so sánh bản thân với bạn bè, chịu áp lực từ sự kỳ vọng của gia đình và thành tích được phô bày trên mạng xã hội.
Những áp lực học tập này là nguyên nhân hàng đầu gây ra stress kéo dài ở sinh viên. Khi phải đối mặt với một khối lượng kiến thức khổng lồ và áp lực từ chương trình học nặng, nhiều bạn dễ rơi vào tình trạng mất ngủ, khó tập trung và hiệu quả học tập giảm sút. Việc quá chú trọng vào lý thuyết khiến sinh viên phải dành nhiều thời gian đọc hiểu và ghi nhớ, không còn đủ thời gian để nghỉ ngơi hay tham gia các hoạt động khác. Tình trạng này có thể làm nhiều bạn mất đi niềm vui học tập, cảm thấy kiệt sức, chán nản và dần thu mình lại. Việc thiếu sự cân bằng giữa học tập và cuộc sống cá nhân không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn cản trở việc phát triển các kỹ năng xã hội cần thiết, làm giảm chất lượng cuộc sống và trải nghiệm ở đại học.
Đại học thường được xem là “quãng thời gian tươi đẹp” với nhiều trải nghiệm mới mẻ, nơi sinh viên có cơ hội khám phá bản thân. Thế nhưng, những năm gần đây, tình trạng lo âu và trầm cảm ở sinh viên gia tăng đáng lo ngại. Báo cáo của Center for Collegiate Mental Health chỉ ra rằng đây là những vấn đề phổ biến nhất khiến sinh viên tìm đến dịch vụ tư vấn tâm lý, với khoảng 1 trong 5 sinh viên bị ảnh hưởng. Điều đó cho thấy, nếu việc học bị cực đoan hóa, sinh viên không chỉ đối diện với nguy cơ sa sút tinh thần mà còn dễ bị cô lập, suy giảm kết nối xã hội – những yếu tố vốn rất cần thiết cho sự phát triển toàn diện cả về trí tuệ lẫn tinh thần.
“Stress vì học tập ở sinh viên” (Nguồn: Tạp chí Tâm lý học)
Giải pháp để cân bằng
Để tránh rơi vào tình trạng “học quá hóa hại”, sinh viên trước hết cần chủ động điều chỉnh bản thân. Việc lập kế hoạch học tập linh hoạt, biết ưu tiên công việc quan trọng và đặt ra mục tiêu vừa sức sẽ giúp giảm áp lực đáng kể. Thay vì học dồn ép vào phút cuối, sinh viên có thể áp dụng các phương pháp quản lý thời gian như Pomodoro – kỹ thuật chia thời gian học thành các khoảng 25 phút tập trung, xen kẽ với 5 phút nghỉ ngắn, sau 4 chu kỳ thì nghỉ dài hơn. Cách này vừa giúp duy trì sự tập trung cao độ, vừa hạn chế được tình trạng lo âu và quá tải.
Bên cạnh đó, việc xây dựng thói quen sống lành mạnh là nền tảng không thể thiếu. Một giấc ngủ đủ, chế độ ăn uống khoa học, vận động thể chất thường xuyên và những khoảng thời gian “healing” như đọc sách, nghe nhạc hay đi dạo sẽ giúp tinh thần thư giãn hơn. Theo nghiên cứu được đăng trên một bài báo năm 2021 trên tạp chí Biomolecules, chỉ cần 30’ tập thể dục sẽ kích hoạt giải phóng endorphin, thường được gọi là “hormone tạo cảm giác dễ chịu”, có thể dẫn đến cảm giác hạnh phúc và hưng phấn. Hoạt động thể chất thường xuyên cũng có thể làm giảm các triệu chứng trầm cảm và lo lắng bằng cách thúc đẩy sự thư giãn và tăng cường khả năng xử lý căng thẳng của cơ thể. Ngoài ra, hành động đơn giản là tập trung vào tập thể dục có thể giúp bạn thoát khỏi những suy nghĩ tiêu cực gây lo lắng và trầm cảm.
Những thói quen nhỏ giúp xoa dịu áp lực của sinh viên (Nguồn: Pinterest)
Ngoài ra, sinh viên cũng cần kết nối và chia sẻ nhiều hơn. Việc tham gia các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ hoặc thiện nguyện không chỉ giúp giải tỏa căng thẳng mà còn là cơ hội rèn luyện kỹ năng mềm. Khi cảm thấy quá tải, trò chuyện với bạn bè, chia sẻ cùng người thân hoặc tìm đến chuyên gia tâm lý sẽ giúp giải tỏa áp lực, đồng thời mang lại sự đồng cảm và định hướng tích cực cho bản thân.
Ảnh minh họa buổi workshop do Ban Chăm sóc người học (DSA) của UEH tổ chức nhằm chăm sóc sức khỏe cho sinh viên vào mùa thi
Song song với nỗ lực cá nhân, nhà trường và xã hội cũng giữ vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sinh viên cân bằng. Các trường đại học cần xây dựng môi trường học tập lành mạnh, thân thiện, giảm áp lực thành tích và quan tâm đến đời sống tinh thần của người học. Việc tổ chức các workshop, talkshow về chăm sóc sức khỏe tinh thần, cũng như cung cấp dịch vụ tư vấn khi sinh viên có nhu cầu, sẽ góp phần hình thành một văn hóa học tập tích cực và bền vững hơn. Khi có sự đồng hành từ gia đình, nhà trường và cộng đồng, sinh viên sẽ có nhiều cơ hội hơn để vừa học tập hiệu quả, vừa giữ được sự an yên và hạnh phúc trong cuộc sống.
Kết luận
Việc học là hành trình quan trọng, mở ra tri thức, cơ hội và tương lai cho mỗi người. Tuy nhiên, học tập chỉ thật sự có giá trị khi nó được đặt trong một đời sống cân bằng. Nếu biến việc học thành mục tiêu duy nhất, sinh viên sẽ dễ rơi vào căng thẳng, mất định hướng và đánh mất niềm vui sống. Thay vì “sống để học” trong áp lực và mệt mỏi, mỗi người cần “học để sống” – học để hoàn thiện bản thân, để khỏe mạnh về thể chất, vững vàng về tinh thần và hạnh phúc trong cuộc đời.
Chỉ khi biết kết hợp giữa việc trau dồi trí tuệ và chăm sóc sức khỏe tinh thần, sinh viên mới có thể biến tri thức thành hành trang quý báu, thành nguồn động lực để bước tiếp và trưởng thành. Bởi lẽ, mục đích cuối cùng của học tập không chỉ là điểm số hay thành tích, mà là giúp mỗi người có được một cuộc đời trọn vẹn, ý nghĩa và đáng sống.
Trụ cột: Vận hành
Tin, ảnh: Ban Chăm sóc người học (DSA)
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
Tạp chí Giáo Dục (May 29, 2024) : Tỷ lệ lo âu và trầm cảm gia tăng ở sinh viên đại học: Đâu là nguyên nhân ảnh hưởng?
The Oracle (September 4, 2025): Chìa khóa cho một cuộc sống hạnh phúc và thành công chính là sự cân bằng
Ngoisao.vnexpress (November 7,2023): 30 phút thể dục mỗi ngày tạo ra thay đổi gì cho cơ thể?
https://ngoisao.vnexpress.net/30-phut-the-duc-moi-ngay-tao-ra-thay-doi-gi-cho-co-the-4673502.html
Glints (July 9, 2022): Quản Lý Thời Gian Và Tập Trung Học Bài Với Phương Pháp Quả Cà Chua Pomodoro
https://glints.com/vn/blog/phuong-phap-pomodoro-qua-ca-chua/
UEH University (May 29, 2023): Tự tin vượt qua áp lực: Chương trình tâm lý hỗ trợ cho sinh viên trước kỳ thi
UEH University (May 13, 2025): Cùng sinh viên UEH chăm sóc sức khỏe trong mùa thi
Chia sẻ