Đôi nét về thị trường lao động 2024

Đến cuối năm 2023, theo ILO, tỉ lệ lao động thất nghiệp toàn cầu đã có những điểm sáng (ở mức 5.1%) so với thời điểm trước đại dịch 2019, nhưng đến đầu 2024 con số này dự kiến sẽ tăng lại lên mức 5.2%. Đây là một dấu hiệu không mấy khả quan cho thị trường lao động thời điểm hiện tại bởi lạm phát do tình hình thế giới bất ổn kéo dài.

Tỉ lệ lao động thất nghiệp đến năm 2023 giảm còn 5.1% (Nguồn: ILO)

Dựa trên Báo cáo Lương và thị trường lao động năm 2024 do Navigos Search khảo sát tại các thành phố kinh tế lớn ở Việt Nam (TPHCM, Hà Nội, Đồng Nai, Bình Dương, Đà Nẵng, Hải Phòng) vào quý III/2023, có đến hơn 82% doanh nghiệp được khảo sát đang phải đối đầu với những tác động tiêu cực từ tổng cầu thế giới biến động không ngừng và sụt giảm, cắt giảm nhân sự là lựa chọn chiếm tỉ lệ cao để ứng biến với tình hình, khoảng 53% doạnh nghiệp chọn tạm ngừng tuyển dụng.

Những biện pháp nhân sự mà Doanh nghiệp đã và đang áp dụng để ứng phó với các biến động thị trường (Nguồn: Navigos Search)

Song, với tình hình chung vô cùng khắc nghiệt như thế, báo cáo cho hay năm 2024 vẫn sẽ có khoảng 60% doanh nghiệp được khảo sát định tuyển dụng thêm khoảng dưới 25% lao động. Khoảng 17% doanh nghiệp muốn tuyển thêm 25 - 50% nhân sự và chỉ có khoảng 1% đơn vị có kế hoạch tuyển quy mô trên 75%.

Kế hoạch tuyển dụng trong 1 năm tới của Doanh nghiệp (Nguồn: Navigos Search)

Vậy những nỗi lo của sinh viên đang phải đối mặt là gì?

Lao đao giữa thị trường lao động đầy thách thức

Từ những dấu hiệu thị trường lao động 2024 khó khởi sắc, DSA chỉ ra nhiều trở ngại về thực trạng sinh viên tìm việc hiện nay. Những con số trên đã tổng quan được tình hình chung thị trường lao động hiện đang rất căng thẳng, dù các doanh nghiệp vẫn tiến hành tuyển dụng nhưng mục tiêu tuyển dụng đã có nhiều điều kiện sàng lọc gay gắt hơn khiến tỷ lệ cạnh tranh càng khốc liệt hơn. Điều đó đòi hỏi lực lượng lao động phải chất lượng vàgây ấn tượng, vô hình trung tạo nên nhiều áp lực đè nặng lên hàng triệu sinh viên.

Lạm phát tăng, loay hoay với “cơm ăn áo mặc”

Tỉ lệ lạm phát tăng cao cũng chính là lý do khiến kinh tế nước nhà lao đao. Chỉ số giá các ngành hàng thay đổi đáng kể làm tăng thêm nỗi lo về việc làm cho nhiều sinh viên. Mức phí sinh hoạt ngày một tăng nhưng việc làm lại khan hiếm. Bên cạnh đó, lạm phát tăng cũng làm ảnh hưởng dây chuyền đến nhiều lĩnh vực kinh tế khác nhau. Tuy với góc nhìn tích cực, vẫn có nhiều ngành kinh tế ngách tiềm ẩn cơ hội phát triển nhưng mặt bằng chung vẫn rất khó khăn cho sinh viên tìm việc năm mới.

Các chỉ số giá thay đổi trong 2019-2023 (Nguồn: Tổng cục Thống kê)

Áp lực “đồng trang lứa” và “thành công sớm”

Như đã đề cập, tuy tỉ lệ thất nghiệp ở mức đáng chú ý nhưng vẫn có những ngành phát triển rất mạnh và gặp phải sự thiếu hụt về lực lượng lao động có kinh nghiệm và trình độ. Nhiều sinh viên giỏi vẫn tìm được việc làm từ rất sớm và đạt mức lương lý tưởng. Với mạng lưới thông tin ngày càng phát triển, khả năng tiếp cận thông tin và tự học trở nên càng dễ dàng hơn, đòi hỏi sinh viên phải học tập nhiều hơn nữa để tồn tại trong biển cạnh tranh khốc liệt. Những điều đó tạo nên tình trạng áp lực “đồng trang lứa” ngày một rõ nét hơn.

Đối mặt với áp lực “đồng trang lứa” khiến sinh viên càng căng thẳng thêm (Nguồn: VieZ)

Bên cạnh đó, ngày càng có nhiều người thành công trước tuổi 30, khiến một áp lực mới lại hình thành. Tuy đó là những tấm gương rất tốt để làm động lực cho nhiều sinh viên phấn đấu phát triển, nhưng cũng vô tình gây nên những suy nghĩ cực đoan về “thành công sớm”. Khiến sinh viên dễ dàng rơi vào tình trạng khủng hoảng sau tốt nghiệp.

Sinh viên hiện nay cần trang bị những gì trước “biển lớn tìm việc”?

Nhóm các kỹ năng mềm

Cân đối thời gian

Sự phát triển mạnh của Tiktok lẫn các nền tảng mạng xã hội dễ làm phân tâm và khó tập trung vào một việc làm nhất định. Để có thể quản lý tốt hơn thời gian của bản thân đồng thời cân bằng giữa học, làm và giải trí, các bạn sinh viên nên tập viết ra thời gian biểu và những mục tiêu và công việc theo ngày, tháng hoặc năm. Đừng chỉ nghĩ trong đầu, hãy viết tất cả ra giấy hoặc các app như Google Calendar hoặc Notion. Điều đó sẽ giúp các bạn biết rõ bạn phải làm những thứ gì, ưu tiên làm cái gì trước và thấy có động lực hoàn thành hơn.

Quản lý thời gian, tối ưu năng suất (Nguồn: Pinterest)

Ngoài ra, các bạn sinh viên hãy cân nhắc và loại bỏ bớt đi các “thời gian chết” như chơi game, lướt Tiktok, xem phim,... Việc cắt bỏ bớt các hoạt động giải trí sẽ giúp bạn có thêm một khối lượng lớn thời gian để học tập và phát triển thêm các kỹ năng cần thiết đấy!

Giải quyết vấn đề

“Tình huống khó khăn nhất mà bạn đã từng gặp phải là gì và bạn đã xử lý nó như thế nào?”

Câu hỏi trên là một ví dụ cho cách nhà tuyển dụng kiểm tra tư duy của bạn về xử lý tình huống. Nếu là bạn, bạn sẽ có những cách trả lời như thế nào? Việc đưa ra tình huống hợp lí, và có những lập luận chặt chẽ cho cách giải quyết của mình sẽ giúp bạn có thêm điểm cộng. Việc của bạn để có kỹ năng giải quyết tốt vấn đề là trau dồi khả năng ứng biến của bản thân thông qua nhiều cách ví dụ giải case, đọc sách hay luôn phân tích các vấn đề xung quanh ta theo mô hình Cause - Effect.

Mô hình Cause - Effect  (Nguồn: Juran Institute)

Tư duy logic và tư duy biện luận

Để chinh phục được các nhà tuyển dụng lớn, việc khéo léo thể hiện trao dồi tư duy logic và biện luận của bản thân là điều vô cùng cần thiết. Không chỉ dựa trên lý thuyết mà tư duy logic và biện luận cần được đưa vào cách suy nghĩ, xử lý tình huống và giao tiếp một cách thực tế nhất. Để tìm hiểu thêm về tư duy logic và biện luận các bạn sinh viên có thể tham khảo một số đầu sách sau:

• Tư duy sâu - Diệp Tu
• Tư duy Nhanh và Chậm - Daniel Kahneman
• Tư duy hệ thống trong công việc - Steven Schuster
• Tư duy biện luận - Nghĩ hay hơn hay nghĩ - Đỗ Thị Diệu Ngọc, Nguyễn Huy Cường

Nhóm kỹ năng cứng

Thông thạo các kỹ năng tin học văn phòng

Với sự bùng nổ công nghệ trong những năm gần đây, việc trang bị cho bản thân kỹ năng sử dụng máy tính với các công cụ tin học văn phòng không còn là điều nên làm mà là bắt buộc phải làm.

• Microsoft Office tools (Word, PowerPoint, Excel)
• Google tools (Google Analytics, Google AdWords, Google Insights…)
• G-Suite tools (Gmail, Calendar, Drive, Docs, Sheets, Slides, Forms, Sites, Hangouts…)

Kỹ năng tin học văn phòng trở nên hữu ích hơn bao giờ hết (Nguồn: wiplon)

Ngoài ra các bạn sinh viên cũng có bổ sung các chứng chỉ tin học vào hồ sơ để tăng thêm độ tin cậy cho các kỹ năng liệt kê như IC3, MOS, và một số chứng chỉ khác trên Coursera.

Thông thạo tiếng Anh, ngôn ngữ 2 là điểm cộng

Xu hướng toàn cầu hóa và tỉ lệ đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng cao ở nước ta những năm gần đây khiến nhu cầu về lao động thông thạo tiếng Anh ngày càng lớn. Bởi phần lớn quá trình giao tiếp và tài liệu đều được sử dụng bằng tiếng Anh, việc lưu loát ngôn ngữ này cũng trở thành một kỹ năng bắt buộc. Bên cạnh đó, nếu có thể các bạn sinh viên nên dành thời gian để học thêm ngôn ngữ 2. Đó sẽ là một điểm sáng cho CV của các bạn.

Toàn cầu hóa đẩy mạnh xu thế đa ngôn ngữ (Nguồn: TopCV)

Kỹ năng thu thập và phân tích dữ liệu

Cụm từ thường được nhắc đến trong thời đại công nghệ hiện nay đó là dữ liệu lớn hay Big Data. Với hệ thống cơ sở dữ liệu ngày càng phát triển, hàng triệu dữ liệu được thu thập mỗi ngày đòi hỏi người dùng phải có những hiểu biết và kỹ năng cơ bản về xử lý và truy vấn dữ liệu. Sau khi thu thập được các dữ liệu thô thì bắt đầu làm sạch dữ liệu, mô tả bằng biểu đồ và đưa ra các phân tích thực tế. Để thông thạo các bước đó, đòi hỏi sinh viên phải chủ động trong việc học tập. Việc học về phân tích dữ liệu, bạn có thể học các khóa học ngắn hạn hoặc tự học một số khóa học miễn phí trên Coursera, LinkedIn hoặc Github. Nhóm kỹ năng này sẽ bổ trợ cho công việc tương lai của các bạn rất nhiều.

Thông thạo các kỹ năng phân tích và trực quan hóa dữ liệu trở nên thiết yếu (Nguồn: Vieclam24h)

Lời nhắn nhủ

Có thể thấy tình hình việc làm khá thử thách các bạn sinh viên ra trường trong năm 2024. Tuy nhiên, DSA tin rằng với những kiến thức mà UEH đã trang bị cùng các kỹ năng mà các bạn chuẩn bị kỹ càng, các bạn vẫn sẽ đứng vững trước “sóng lớn” và nhất định vươn xa. DSA luôn cập nhật liên tục các thông tin tuyển dụng từ nhiều doanh nghiệp lớn ở Cổng thông tin việc làm UEH cùng các bản tin đăng tuyển trên fanpage và website DSA.

Hãy chủ động bắt tay vào việc thay đổi từ ngay hôm nay, phấn đấu từng ngày để trở thành phiên bản tốt nhất của bản thân!

Tin, ảnh: Phòng Chăm sóc và hỗ trợ người học (DSA)

Tài liệu tham khảo

Báo Lao động thủ đô. (2024, February 8). Kỳ Vong thị Truong Lao động Nam 2024. Retrieved from https://laodongthudo.vn/ky-vong-thi-truong-lao-dong-nam-2024-165417.html

Báo Pháp Luật TP. Hồ Chí Minh. (2024, February 8). Góc nhìn Lac Quan CUA doanh Nhan Đỗ CAO Bao về kinh te Viet Nam. Retrieved from https://plo.vn/goc-nhin-lac-quan-cua-doanh-nhan-do-cao-bao-ve-kinh-te-viet-nam-post775720.html

Tạp chí điện tử Lao động và Công đoàn. (2024, January 17). Dự Bao thị Truong việc làm Nam 2024. Retrieved from https://laodongcongdoan.vn/du-bao-thi-truong-viec-lam-nam-2024-102863.html